Wieringermeer, 31 mei 2025

Een serie over collaboratie in de Wieringermeer tijdens de Tweede Wereldoorlog. Artikelen verschijnen op onregelmatige basis.

Jan de Roos over de broers Aris en Jan Saal 

  • Aris Saal werd in de jaren tachtig pachter van een landbouwbedrijf in de Wieringermeer. In juli 1942 werd hij voor de NSB burgemeester van de polder. Hij trad op tegen de meistaking van 1943 en werkte actief mee aan de arrestatie van inwoners die niet in de pas liepen van de Duitsers.
    LEES meer over Aris Saal, een ‘foute burgemeester’. Dit artikel verscheen in 2021, in Kroniek nummer 88.

    Aan de Medemblikkerweg, Wieringerwerf, boerderij Zeeoogst. Hier was Aris Saal de eerste pachter, tussen 1942-1945 NSB-burgemeester van Wieringermeer.

  • Oudste broer Jan Saal pachtte land in de Wieringermeer en de Waardpolder. Hij maakte carrière als gedeputeerde en boerenleider van de ‘foute’ Nederlandse Landstand in Noord-Holland. Het artikel verscheen in 2023 in het boek Kolhorn 1940-1945. Bezetting, collaboratie en verzet.*
    LEES over Jan Saal, propagandist voor de ‘Nieuwe Tijd’.

[ Overnemen van informatie op deze pagina is toegestaan MITS u aan bronvermelding doet. Vermeld: auteursnaam, -titel- van het artikel, gepubliceerd op www.wieringermeer.nl. Vermeld datum/tijd waarop u deze pagina heeft bezocht. ] 

Extra: Saal, een oud West-Fries geslacht 

De familie Saal is een eeuwenoud Westfries boerengeslacht. Al in 1398 is sprake van een zekere Claes de Zale. Hij was schout van Wognum en beschikte over het molenrecht. In oude documenten vinden we deze familienaam terug in wisselende spellingen: Zalen, Zael, Zaal, Sael en Saal. In 1444 was een zekere Jan Sael schout van Wieringen. Eeuwenlang woonden de Saals in Wognum.

De broers Jan en Aris stonden in de jaren dertig in de regio bekend als overtuigde nationaalsocialisten. Doordat ze vergaderingen van Musserts NSB bezochten en propaganda maakten, wist hun omgeving al gauw wat hun politieke kleur was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam hun bekendheid verder toe, doordat Aris en Jan belangrijke bestuurlijke posities gingen innemen.

Een derde broer Nico, de jongste uit het gezin, bleef meer onder de radar. Hij meldde zich in 1943 aan bij de Landstorm Nederland om mee te vechten aan de kant van de Duitsers. Nico zou de Wieringerwaard niet meer terugzien, want een jaar later, op 4 oktober 1944 sneuvelde hij tijdens de strijd met de oprukkende geallieerden in Noord-Brabant. Op de foto zien we het gedenkteken op de begraafplaats te IJsselstein.

De stolpboerderij van de familie Saal aan de Barsingerweg 15 te Wieringerwaard, gebouwd in 1906. Foto uit 2002. Google.nl

*) Het boek Kolhorn 1940-1945. Bezetting, collaboratie en verzet is uitverkocht. Leden van de openbare bibliotheek kunnen terecht bij de KopGroep Bibliotheken. De vestiging in Wieringerwerf heeft een exemplaar in collectie. Mogelijk kunt u een 2e hands exemplaar vinden via verkoopkanalen als boekwinkeltjes.nl, markplaats.nl, enzovoort.