Marie de Rooij en Pieter Tigchelaar

Pieter en Marie Tigchelaar-de Rooij horen allebei bij de pioniers van de polder. Niet als stel maar ieder apart kwamen zij naar de drooggevallen Zuiderzee. Tijdens WO2 waren zij actief in het verzet. Tekst: Anita Blijdorp.

Graflocatie: C243 en 244. 

Giesendam meets Kimwerd

Maria Pieternella de Rooij, roepnaam Marie, werd geboren op 16 februari 1914 in Hardinxveld-Giesendam. Haar moeder overleed toen zij 10 jaar oud was. Haar vader Klaas de Rooij, steenzetter van beroep, reisde in 1930 af naar Noord-Holland. Marie was toen al uit huis, zij werkte als huishoudelijke hulp in het gezin van een gereformeerde dominee Bakker. Al snel krijgt haar vader Klaas een baan als sluiswachter dicht bij Kolhorn. Marie bezoekt haar vader en zijn nieuwe vrouw en bezoekt dan ook de kerk van haar vader, de gereformeerde kerk van Kolhorn.

Pieter Tigchelaar werd op 27 maart 1910 geboren in Kimswerd (Friesland). Zijn leven krijgt een wending met de Zuiderzeewerken, voor het eerst sinds generaties steekt een Tigchelaar de zee over. Na een vol jaar militaire dienst in 1929 strijkt Pieter neer op Wieringen. Hij werkt eerst als grondwerker: graven van kanalen, sloten en drainagesleuven. Als de eerste pachtboeren komen, werkt Pieter bij verschillende boeren. Tot hij een vaste aanstelling krijgt bij de familie Spriensma aan Groetweg 5. Pieter gaat wonen op De Strook, een buurtschap naast Kolhorn.

Getrouwd zijn is geen vrijbrief 

Van het een komt het ander, Pieter en Marie trouwen op 3 juni 1938 en een jaar later wordt hun dochter Rie geboren. Door de oorlogsspanningen in Europa roept de Nederlandse regering eind augustus 1939 zo’n 230-duizend dienstplichtigen op voor de algemene mobilisatie. Ook Pieter krijgt een oproep, ook al is hij kostwinnaar en jonge vader.

Negen maanden lang speelt het leven van Pieter zich voornamelijk af op het stukje Utrechtse Heuvelrug (driehoek Elst – Veenendaal – Rhenen). Pieter en zijn afdeling maken de Slag om de Grebbeberg mee. Marie staat thuis duizend angsten uit. Wonder boven wonder overleeft Pieter de gevechten. Eind mei 1940, Nederland is bezet, mag hij weer naar huis. De oorlog is echter allesbehalve ten einde.

Duivels dilemma 

Pieter heeft gelukkig vast werk. De bezettting brengt allerlei beperkingen met zich mee maar ze redden het. Tot in mei 1943 alle mannen tussen 18 en 35 jaar zich verplicht moeten melden voor werk in Duitsland. Pieter wil niet onderduiken want dan zou hij Marie en intussen vier kinderen alleen moeten laten. Hij hoopt op vrijstelling, hij werkt immers voor de voedselvoorziening. Gelukkig krijgt hij de vrijstelling ook. Leeftijdsgenoten hebben minder geluk, er verschijnen onderduikers in Kolhorn.

Inschikken

Marie en Klaas wonen in een klein huis, een half dijkhuis: zevenenhalve meter lang en vijf meter breed, plus een zolderverdieping met schuin dak, bij elkaar niet meer dan 65 m2. Er komen onderduikers in huis: een man die niet naar Duitsland wil, een Joodse vrouw van 50 jaar, zij blijft negen maanden. Pieter en Marie maken plaats. Een derde kindje wordt geboren in juni 1944.

Dan, in juli 1944 komt een jonge vrouw in huis, Betty Koster. De gereformeerde dominees van Middenmeer (Arend W. Schaafsma) en Kolhorn (Dik Visch) hebben goed onderling contact en doen wat ze kunnen. Betty blijft voor de rest van WO2 bij familie Tigchelaar in huis. Dat gaat wonder boven wonder goed…

Bij de BS, groep Kolhorn

Klaas rolt via de onderduikhulp in wat per september 1944 de Binnenlandse Strijdkrachten heet. De groep van Kolhorn doet mee met wapentrainingen, verplaatst gedropte wapens, helpt onderduikers, bespioneert Duitse stellingen, enzovoort. Zowel Pieter, Marie en hun drie kinderen, als ook allen die onderdak bij hen vonden, zijn ongeschonden door de oorlog gekomen. In het gezin worden nog 5 kinderen geboren.

Middenmeer 

In 1953 verhuist het gezin Tigchelaar naar een groter huis aan de Havenstraat in Middenmeer. Pieter werkt tot aan zijn pensioen bij boer Spriensma. Marie doet veel vrijwilligerswerk, onder meer in de gereformeerde kerkgemeenschap van Middenmeer. In 1978 overlijdt Marie, 64 jaar oud. Pieter hertrouwt met Nel Versluis en overlijdt in 1988, 78 jaar oud.

Yad Vashem

Betty woont en trouwt in Amsterdam. Zij heeft ervoor gezorgd om Pieter en Marie in aanmerking te laten komen voor de Yad Vashem onderscheiding, in juni 1986 is het zover. Voor Marie kwam de onderscheiding postuum.

‘Kom maar binnen’

Een zoon en kleinzoon, Klaas en Casper Tigchelaar, hebben in 2022 een boekje uitgebracht met de titel Kom maar binnen. Verzet in Kolhorn van een jong gezin in oorlogstijd. Het boek is, zolang de voorraad strekt te koop bij het Genootschap. Prijs: € 10,-

Bestellen Kom naar binnen. Verzet van een jong gezin in Kolhorn.

Aan Marie en Pieter is ook een hoofdstuk gewijd in het boek Kolhorn 1940-1945. Bezetting, collaboratie en verzet in 19 portretten, 2023. Historische Vereniging Kolhorn en uitgeverij Noord-Holland. Lees meer over dit boek (helaas uitverkocht).