Paarden waren eeuwenlang onmisbaar voor het boerenbedrijf. Voor de ontwikkeling van onze boerderijen in de jaren dertig en veertig was dat niet anders. Rein Koolen brengt het ‘Twee Horsen’ van Guido Gezelle opnieuw onder de aandacht.
Een horse is een paard in het Engels. Zo leren we het nu. Het gedicht van Guido Gezelle laat zien dat onze taal dat woord ooit ook kende met dezelfde betekenis. Gezelle schreef Twee Horsen in januari 1897 en het gedicht vertelt hoe een tweespan werkwillige paarden een wagen voorttrekt zonder dat daarbij geslagen of getierd hoeft te worden. Een korte schets over de samenwerking tussen paarden onderling en samen met de mens.
Overigens komt het woord hors in die betekenis ook nog voor in het Middelnederlandsch Handwoordenboek van Verdam, uitgave 1911. Het woordenboek van Koenen-Endepols uit 1966 meldt het ook nog maar wél met de aantekening dat ‘hors’ een gewestelijk Z.N. (Zuid-Nederlands)-woord is. Van Dale rept er niet meer over. Jammer. Rein Koolen, december 2016.
Twee horsen, Guido Gezelle
Ze stappen, hun’ bellen al klinken,
de vrome twee horsen te gaâr;
ze zwoegen, ze zweeten; en blinken
doet ’t blonde gelijn van hun haar.
Ze stappen, ze stenen, ze stijven,
de stringen: en ’t ronde gareel,
het spant op hun’ spannende lijven:
de voerman beweegt ze aan een zeel.
De wagen komt achter, De rossen,
gelaten in ’t lastig geluid
der schokkende, bokkende bossen,
gaan, stille en gestadig, vooruit.
Geen zwepe en behoort er te zinken,
geen snoer en genaakt er één haar;
zoo stappen, hun’ bellen al klinken,
de vrome twee horsen, te gaâr.
Guido Gezelle schreef Twee Horsen in januari 1879