Voordracht, uitgesproken door Hans Morssinkhof
op zondag 28 april 2024 in het kader van het project Ken het verleden, koester de herinnering. [1]
Hans Morssinkhof. Foto aangeleverd.
Het is bijzonder hier vanmiddag het woord te mogen voeren. Morgen, 29 april 2024, is het exact 81 jaar geleden dat in Hengelo de April-meistakingen begonnen. En woensdag, 1 mei, is het eveneens exact 81 jaar geleden dat een menigte stakers zich verzamelde voor het raadhuis in Wieringerwerf. Hun verhaal maakt deel uit van het grotere verhaal van de April-meistakingen in grote delen van Nederland. Daarover wil ik u graag meer vertellen.
Even voorstellen
Vóór ik verder ga, stel ik me even aan u voor. Mijn naam is Hans Morssinkhof. Ik ben historicus, journalist en tekstschrijver, en bestuurslid van de Stichting Landelijke Herdenking April-meistakingen 1943.[2]
Vanuit die positie heb ik vorig jaar meegewerkt aan de driedelige documentairereeks Staken op leven en dood, over diezelfde April-meistakingen. Ik hoop natuurlijk dat u de afleveringen hebt gezien. Mocht dat niet het geval zijn: u vindt ze terug op NPO Start.[3] Ongeveer gelijktijdig verscheen het gelijknamige boek, Staken op leven en dood, van Erik Dijkstra, enkele andere auteurs en mij.[4] Dat onderstreept hoe belangrijk wij met zijn allen die stakingen vinden. Daar kom ik zo dadelijk over te spreken.
‘Tot in Hoorn kon je het opblazen van de dijk horen’
Eerst nog iets anders. Toen ik hier naartoe reed, realiseerde ik me hoe weinig ik weet van de Wieringermeer. Toch is er wellicht iets dat u en mij op een bijzondere wijze verbindt. Mijn wieg stond ver van hier, in Hengelo in Twente, maar mijn moeder groeide op in Hoorn. Aan haar moest ik onderweg denken. Ze vertelde veel en vaak over de oorlog. En dat kon ze. Pas nog zei me een goede vriend: ‘Ik genoot zo van de verhalen van je moeder.’ Ooit vertelde ze me dat ze in Hoorn het opblazen van de dijk van de Wieringermeer op 17 april 1945 kon horen.
Daarvan weet u uiteraard veel meer dan ik. Maar nu vraag ik me af of het kan. Was de explosie, die inderdaad niet gering zal zijn geweest, werkelijk in Hoorn te horen? Het antwoord blijft hangen, ik kan het mijn moeder niet meer vragen.
Maar hoe dan ook, tijdens de voorbereiding van deze voordracht realiseerde ik me weinig te weten van de geschiedenis van de Wieringermeer. En zeker wist ik niet hoe de dagen van de April-meistakingen hier zijn verlopen. Dat heeft een reden. Ik kom daar nog op terug, maar het is goed om nu eerst even stil te staan bij die stakingen. Waar hebben we het over?
NAAR DE VOLLEDIGE TEKST VAN: 240428-Lezing-Hans_Morssinkhof-te-Wieringerwerf.
2024, lezingenreeks in Hollands Kroon.
Noten:
[1] Niets uit deze uitgave mag elders openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, internet of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteurs. Neem contact op met Anita Blijdorp. E-mail: anitablijdorp@gmail.com
[2] https://aprilmeistakingen.com/.
[3] https://npo.nl/start/serie/staken-op-leven-en-dood. Geraadpleegd 27.04.2024.
[4] E. Dijkstra en H. Morssinkhof, Staken op leven en dood. De vergeten April-meistakingen van 1943 (Amsterdam 2023).