Martien van Langerak ging in 1941 in Middenmeer naar de openbare lagere school, de school van Meester (Jacob) Aalders. In dit verhaal vertelt Martien over die ‘grote man, heel aanwezig, als kind had je respect voor hem’.
In 1941 was het dorp Middenmeer nog klein zodat er klassen samengevoegd werden en de kinderen samen les kregen. Zo zat je al gauw bij meester Aalders, in 1937 naar de polder gekomen, en ondervond je de orde in de klas en het geheim van het drie klassen tegelijk lesgeven. Dat gebeurde dan in 1 lokaal uit 1 lesboek voor taal of rekenen. Je kreeg heel veel dictees en als je dan soms 20 fouten had, dan deed je het nog goed ten opzichte van de oudere leerlingen. Meester Aalders kon zeer leerzame praktijkverhalen vertellen. Hij was ook zeer agrarisch aangelegd, wat mij een voorsprong gaf, in het vervolgonderwijs op de lagere landbouwschool bij de heer Mook in Slootdorp. Die zei wel eens: ik merk dat jullie bij meester Aalders vandaan komen. Tegen het einde van de oorlog hoorde je over meester Aalders dat hij avondschool in landbouwonderwijs gaf, dat hij de Boerenleenbank beheerde en dat hij voor onderduikers zorgde.
Ook had hij toen overal tabaksplanten staan. Hij had een eigen tabakssnijder en hij fermenteerde de tabak en dat was in die tijd een gouden handel. Hij was ook zeer zuinig, alle gebruikte schriften bewaarde hij op zolder. Soms moesten wij er een paar stapeltjes vanaf halen en kladblaadjes maken van de nog onbeschreven bladen. Meester Aalders kon ook heel streng zijn, dan kreeg je een draai om je oren met zijn harde handen of hij trok je de bank uit aan je oren, maar dan was het meestal wel omdat je het verdiend had.
Een luchtgevecht met jachtvliegtuigen boven het kanaal achter de school zorgde voor een hoop paniek, ofschoon we geoefend hadden om bij een luchtaanval allemaal in de gang tegen de muur plat op je buik te gaan liggen met de vingers in de oren. Geen gewonden in de school, wel veel gehuil en een verdwaalde kogel door het dak van de school en door de stoel van de juf in de eerste klas! Meester Aalders gaf dan uitleg over de gevaren en vertelde over de eerste jaren van de oorlog, hoe de Nederlandse strijdkrachten nog lang stand hielden op de Grebbeberg.
Tijdens de onderwaterzetting waren we even verlost van meester Aalders, maar zodra er weer enkele noodwoningen bewoond waren, moesten we weer naar school om de hoogste klassen nog af te maken bij meester Aalders. De openbare school lag nog in puin dus werd de kerk ernaast in gebruik genomen als school, waar alle leerlingen in 1 lokaal zaten. Toen het puin van de school opgeruimd werd zag je nog duidelijk onder de vloer de uitgegraven gangen en verblijfsruimten waar in de oorlog de onderduikers gezeten hadden. Het laatste jaar voordat ik van school af ging had meester Aalders het plan bedacht om met de jongens uit de hoogste klas een zwembad te graven. Dit was voor Nederland toch een uniek gebeuren! In 1952 kwam hij samen met de oudercommissie op het plan schoolmelk. Ook dat was uniek.
Later toen ik van school af was, kwam je meester Aalders nog regelmatig tegen bij het schrijven voor de krant. Op een bierviltje, beschreven met een klein potloodje, stond zijn hele verslag van een vergadering. Bij het oversteken van de Brugstraat, van de RK Titus Brandsma school naar zijn huis, kon je hem vaak maar net ontwijken. Hij werd roekelozer. Hij nam ook meestal groente en brandhout mee uit zijn tuin, want hij was zeker een van de laatsten die de kachel liet branden op afvalhout. Dan moest je met de auto even afremmen als hij overstak. “Pas op daar gaat meester Aalders” stond bij velen op het netvlies!
Mijn kinderen kregen ook weer les van hem, nu als invalkracht bij meester Datema, en ook zij hoorden weer dezelfde sterke verhalen over de oorlog. Meester Aalders is tenslotte heel oud geworden en is in 2004 op zijn laatste woonplek verzorgingshuis Lelypark rustig gestorven.
Verteld door: Martien van Langerak
Plaats: Middenmeer.