“Wie het boek over de oorlog ’ het brandoffer’ van Albrecht Goess leest ziet ergens staan: ‘Het is goed om te vergeten, want hoe kun je verder leven wanneer je niet te vergeten kunt. Maar af en toe moet er iemand zijn die gedenkt.’ Wij doen dat eens per jaar op 4 mei tijdens Dodenherdenking. En vanaf nu zal er elk jaar een naam, een mens genoemd op dit monument extra aandacht krijgen. Een joods gezegde luidt immers dat zolang iemands naam wordt genoemd hij/zij niet vergeten is. Vandaag noemen wij de naam: Catrinus Douma.
Gereformeerde kerk
Boerenzoon Catrinus wordt in 1917 geboren in Dijkshorne, vlak bij de Lauwerszee. Zijn vader vult het inkomen aan als dijkwerker. De jonge Douma wordt geen boer maar gaat de handel in en op z’n 20ste treedt hij in de Wieringermeer als commisionair bij Koolhaas Zaadhandel in dienst. Als in 1940 de oorlog uitgebroken is, raakt Catrinus betrokken bij het verzet. Hij sluit zich aan bij de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (L.O.) In 1943 wordt hij één van de leiders voor de noordwesthoek van polder. Verzetsmensen uit Wieringermeer en regio vergaderen veel in de hem zo vertrouwde gereformeerde kerk in Slootdorp. Terwijl vanuit de toren Duitse soldaten de polder in de gaten houden. Catrinus zorgt er na oktobewr 1944 voor dat een lokale editie van illegale krant Trouw in de polder verspreid wordt. Hij wordt door de Noord-Hollandse leiding postuum erkend als lid van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) Wieringermeer.
Hilversum
Wanneer in de grote steden gebrek komt aan voedsel speelt hij een belangrijke rol in de illegale voedseltransporten. Controleurs moesten in de oorlog de voorraden in de polder bijhouden en tellingen verrichten. Granen, peulvruchten, levende have, alles werd geteld. Maar wat, vaak met opzet, niet geteld werd, of zogenaamd gestolen was, werd doorgegeven aan onder andere Catrinus. Met name in de hongerwinter van 1944-1945 worden veel voedseltransporten, veelal met vervalste Duitse papieren, vervoerd naar Alkmaar, Zaandam, Amsterdam én Hilversum. Daar moeten de Duitsers op het spoor van Catrinus gekomen zijn. Bij een arrestatie in Hilversum op 23 januari 1945 werd iemand gearresteerd die regelmatig voedsel uit de Wieringermeer haalde. Vervalste papieren; met bijbehorend stempel werden daar thuis gevonden.
Gefusilleerd in Zaandam
Een week later wordt Catrinus in Middenmeer op de graanbeurs gearresteerd en naar Amsterdam overgebracht. Marinus Meeuwsen was getuige van de gebeurtenis: “Het laatste wat ik van Catrinus zag, was dat hij met anderen van de beurs vertrok voordat die afgelopen was. Ik had niet in de gaten dat het om een vijandelijke arrestatie ging. Ik zou nòg het plekje kunnen aanwijzen waarop ik mij bevond toen Catrinus werd weggeleid uit de beurszaal tussen twee mannen in …” 9 februari 1945, wordt hij in Zaandam, met nog negen andere gevangenen, als represaillemaatregel gefusilleerd.
In tegenstelling tot ons is het hem niet vergund geweest zijn dromen na te jagen en zijn leven samen met zijn geliefde Emmy te leven. Hij mocht slechts 27 jaar worden. Naast dit oorlogsmonument is het kerkgebouw in Slootdorp bij uitstek een goede plek voor het in 2020 gerealiseerde Catrinus Doumaplein en een verzetsmonument.
De spreekversie van deze tekst is uitgesproken op 4 mei 2023 tijdens de Dodenherdenking bij het oorlogsmonument in Wieringerwerf.
Lees meer over het boek Catrinus Douma. Sleutelfiguur in het verzet Wieringermeer 1940-1945.
