Aanleiding
Toen de overheid besloot om in 2019 extra aandacht te besteden aan de holocaust ontstond het idee dat, mocht de gemeente Hollands Kroon hier aan mee willen doen, het Joods Werkdorp dè locatie zou zijn als plaats van aktie .
Bovendien ligt er in de hele gemeente geen enkele Stolper- of herdenkingssteen; reden temeer om daar verandering in te brengen.
Nu leeft het werkdorp nog in het collectieve geheugen van de Wieringermeer, maar met de tijd zal dat minder worden. Marieke Roos wilde voorkomen dat wat hier gebeurd is volledig vergeten zal worden en dat de namen van de laatste bewoners nog genoemd blijven. Wat het volledig maakt is dat hier op deze website deze namen een gezicht krijgen. En zo mogelijk een verhaal. Onmiddellijk was Ina Hoogenbosch bereid mee te doen en vanaf dat moment was er sprake van een duo.
Voor wie
In de hal van het nog bestaande gemeenschapshuis hangt een lijst met namen van hen die tijdens de ontruiming van het werkdorp op 20 maart 1941 daar woonden en uiteindelijk niet zijn teruggekeerd.
De lijst is tijdens de eerste reunie van overlevenden op 31-12- 1981 onthuld door mevrouw Lea Katznelson, weduwe van de eerste directeur.
Er staan 186 namen op, hier en daar aangevuld met…. ‘en echtgenote’ of ‘en kinderen’. Alles tezamen gaat het om 196 steentjes. Er zijn ook andere werkdorpers omgekomen, eveneens ex leerlingen, maar om die allemaal op te sporen voerde te ver. Bovendien hebben de lijst in de hal en de steentjes buiten zo een logisch verband.
Het monument
Bij de vormgeving is allereerst uitgegaan van het bestaande zuiltje. Dit monument, waarop de geschiedenis van het werkdorp te lezen staat is op initiatief van de gemeente Wieringermeer, met name burgemeester Knorr, tijdens een reunie onthuld door de overlevenden G.Laske en P. Schwarzschild op 9 nov 1989. Dit zuiltje werd dus het uitgangspunt. Het idee van een halve cirkel was ook snel gevonden. Allereerst heeft het iets geborgens, maar meer nog: het is een verwijzing naar de woonbarakken die in een halve cirkel geplaats waren achter het gemeenschapshuis.
Realisatie
Uit een eerste schatting van de kosten bleek wel dat het een haast onhaalbare klus zou zijn. Wilde het slagen dan moest er behalve om geld ook om menskracht en materiaal gebedeld worden. Er was een klein jaar uitgetrokken voor de realisatie. De pers werd benaderd, beider netwerken geactiveerd en brieven geschreven. Eerste positieve geluiden kwamen uit de gemeente en van de eigenaar van het terrein. Beiden beloofden ondersteuning. Van de gemeente moet de afdeling Kernbeheer en de Hollands Kroonse Uitdaging genoemd genoemd worden. Zij stonden klaar met raad en daad,menskracht en materiaal. Uitvoerder was de fa. A3. De bouwtekening is gerealiseerd door A.C.M.Hoogenbosch. Het Historisch Genootschap Wieringermeer nam ons de hele financiële romslomp uit handen. Verder wilde een anoniem staalbedrijf ons gratis voorzien van een grote halve cirkel van cortenstaal. Het voert te ver om iedereen te noemen, het bord vermeldt een kleine 20 bedrijven die gratis diensten verleend hebben. Uiteindelijk is van het benodigde bedrag de helft in geld en de andere helft in menskracht en materiaal ontvangen. We zijn iedereen dan ook zéér dankbaar!
Marieke Roos